ગુજરાતી એટલે શાકાહારી?

હું ગઇકાલે મારા ગ્રીક અને બ્રિટિશ મિત્રો સાથે વાતો કરતો હતો. વાત વાત માં મેં જણાવ્યુ કે હું માંસ નથી ખાતો. ગ્રીક મિત્ર તો મારી વાત માનવા જ તૈયાર નો’તો! અંતે જ્યારે માન્યું ત્યારે કહે કે ‘તને ખબર નથી તું શું ગુમાવી રહ્યો છે!’ મારા ચાઇનીઝ સાહેબ ને પણ સમજાતું નથી કે હું શા માટે શાકાહારી રહીને મારા શરીર ઉપર ‘અત્યાચાર’ કરુ છું?

આ ચર્ચા ઉપર થી મને એક પ્રસંગ યાદ આવે છે જ્યારે હું મોરબી માં બારમા ધોરણ માં ભણતો હતો. મારા ઘર માં ઇંડા અને માંસ નું નામ લઉં તો મમ્મી ટાંટીયા ભાંગી નાખે! બજાર માં ક્યાંક ઇંડા ની રેકડી પાસે થી પસાર થવાનું આવે ત્યારે મમ્મી પોતાના નાક આડો રૂમાલ રાખી દેતી. મારે કબૂલ કરવુ રહ્યુ કે આમ્લેટ ની વાસ મને તો ‘સુગંધ’ લાગતી! મારા અમુક મિત્રો છાનામાના ઇંડા ખાતા. એક દિવસ સાંજે ટ્યુશન માં થી છુટીને તે લોકો એ આમ્લેટ ખાવા જવાનો પ્રોગ્રામ બનાવ્યો. મારાથી પણ રહેવાયુ નહિં અને હું પણ બીતો બીતો તેમની સાથે ગ્યો. તે દિવસે ઇંડા સાથે મારી જે સુલેહ થઇ તે 9 વરસ ચાલી. અંદરોઅંદર ક્યારેક ગ્લાનિ અનુભવતો પણ ઘરે કોઇ દિવસ કહેવા માટે જીભ ઉપડી જ નહી. પણ જ્યાં જીભ ન ચાલે ત્યાં કલમ પહોંચે. મે ભારત છોડ્યા પછી મમ્મી-પપ્પા ને ટપાલ લખીને જાણ કરી. વાંચીને મમ્મી ને ખુબ દુઃખ થયું હશે, તેની મને ખબર છે. આખરે મેં જાતે જ ઇંડા નહી ખાવાનો નિર્યણ લઇ લીધો.

હું અહીં બિલકુલ દલીલ કરવા નથી માંગતો કે ઇંડા અને માંસ ખવાય કે ન ખવાય. એ તો જેવી વ્યક્તિ ની ઇચ્છા. પણ શાકાહાર જેટલો ગુજરાત માં વ્યાપક છે તેટલો કદાચ ભારત ના બીજા કોઇ રાજ્ય માં નહિ હોય (સિવાય કે રાજસ્થાન). મેં આંધ્રપ્રદેશ માં ચાર વરસ કાઢ્યા છે અને ત્યાં મારી કોલેજ ની હોસ્ટેલ માં બે શાકાહારી મેસ (mess) ની સામે ત્રણ માંસાહારી મેસ હતી. મને તો ગુજરાતી લોકો ના શાકાહાર તરફ ના લગાવ પાછળ ગાંધીજી ની ચળવળ અને જૈન ધર્મ નાં પ્રભાવ નો મોટો 'હાથ' લાગે છે.